Jeśli szukasz miejsca, w którym możesz odpocząć od zgiełku miasta, podziwiać piękno przyrody i poczuć historię, Park Oliwski jest idealnym wyborem. Ten zabytkowy park, położony w gdańskiej dzielnicy Oliwa, jest najstarszym ogrodem miejskim w Polsce i jednym z najpiękniejszych w Europie.
Znajdziesz tu nie tylko malownicze aleje, stawy i kwietniki, ale także wiele ciekawych atrakcji, takich jak Palmiarnia, Ogród Botaniczny, Groty Szeptów czy Pomnik Adama Mickiewicza.
W Parku Oliwskim możesz również posłuchać muzyki klasycznej na koncertach organizowanych w letnim sezonie lub podziwiać świąteczne iluminacje w zimie. Park Oliwski to miejsce, które zachwyca o każdej porze roku i zaprasza do odkrywania jego tajemnic.
W tym artykule opowiemy Ci, co warto zobaczyć i zrobić w tym niezwykłym miejscu i dlaczego warto go odwiedzić.
Historia Parku Oliwskiego - spacer śladami cystersów
Park Oliwski to zabytkowy gdański park, którego początki sięgają XII wieku. To wtedy, w 1186 roku, do Oliwy przybyli Cystersi. Zakonnicy osiedlili się nad Potokiem Oliwskim, przekształcając pokryte lasami tereny na swój użytek. W miarę upływu czasu powstawały zabudowania klasztorne i ogrody, które służyły nie tylko celom gospodarczym, ale także kulturalnym i naukowym.
Opactwo oliwskie było ważnym ośrodkiem życia religijnego i politycznego w regionie. Tutaj odbywały się spotkania i rozmowy z wieloma wybitnymi osobistościami, takimi jak królowie Polski Zygmunt III Waza, Władysław IV i Jan Kazimierz. Tutaj też został zawarty w 1660 roku historyczny Pokój Oliwski, kończący wojny polsko-szwedzkie.
Nowego kształtu nabrał park z inicjatywy opata oliwskiego - Jacka Józefa Rybińskiego, który w latach 1754-1756 zbudował rokokowy pałac z ogrodem o geometrycznej formie typowej dla ogrodów baroku.
Projekt nowego układu Parku Oliwskiego został opracowany przez ogrodnika Hentschela, a wykonawstwo powierzono Kazimierzowi Dębińskiemu z Kocka. Park otrzymał układ przestrzenny oparty na dwóch niesymetrycznych osiach o różnej długości.
Inspiracją nowego założenia parku były klasyczne ogrody francuskie architekta Andre de Le Notre, twórcy ozdobnych ogrodów w Wersalu.
Przed frontem rezydencji opackiej utworzono parter kwiatowo-trawnikowy otwierający się w stronę dużego prostokątnego stawu usytuowanego prostopadle, wzdłuż osi wschodnio-zachodniej.
Wzdłuż tej samej osi powstała Aleja Lipowa. Jej przedłużeniem na wschodnim końcu jest ujęty szpalerem drzew staw, który przez długie lata tworzył iluzję zwaną Książęcym Widokiem (optycznie staw łączył się z wodami odległej o kilka kilometrów Zatoki Gdańskiej). Ze względu na uzyskaną iluzję jakby morze (odległe o 3 km) zaczynało się tuż za kanałem nazwana symbolicznie została przez zakonników Drogą Do Wieczności.
Po stronie północnej dłuższej osi kompozycyjnej usytuowano dwie prostokątne kwatery. W obniżonym terenie zaprojektowano drugi parter ogrodowy tzw paradisum - czyli raj, a dalej labirynt (obecnie alpinarium). Przestrzeń na wschód od pałacu zajmował obszerny zwierzyniec.
W 1772 roku, po I rozbiorze Polski, Oliwa przyłączona została do państwa Pruskiego. W 1782 roku król pruski Fryderyk II Wielki mianował opatem Karola Hohenzollern-Hechingen, który sprowadził do Oliwy Jana Jerzego Saltzmanna, syna nadwornego ogrodnika, twórcy królewskich ogrodów w Poczdamie. Saltzmann zgodnie z ówczesną modą starał się imitować naturę w oparciu o popularne w tych czasach wyobrażenia o chińskich ogrodach.
W północnej części parku, dziś zwanej chińsko- angielską (lub angielską), stworzone zostały kręte ścieżki i zbiorniki wodne naśladujące dziką przyrodę oraz urządzenia parkowe ( altany, pawilony, "świątynie", znane z zachowanego planu parku z 1792).
W XIX wieku park oliwski był często odwiedzany przez mieszkańców Gdańska i okolic. Popularność oliwskiego parku wzrosła, gdy w 1925 roku Oliwa stała się siedzibą biskupa gdańskiego, a pocysterski kościół został podniesiony do rangi katedry oraz gdy w 1927 roku w Pałacu Opatów otworzono placówkę muzealną Staatliche Landesmuseum für Danziger Geschichte.
W czasie II wojny światowej park oliwski został częściowo zniszczony przez działania wojenne i pożary. Po wojnie park został odbudowany i odrestaurowany przez polskich specjalistów. W latach 50 XX wieku powstała nowa palmiarnia i ogród botaniczny.
Obecnie Park Oliwski jest jednym z najpiękniejszych i najstarszych ogrodów miejskich w Polsce i Europie. Jest miejscem odpoczynku i rekreacji dla mieszkańców i turystów oraz miejscem organizacji wielu imprez kulturalnych i artystycznych.
Katedra Oliwska - nie tylko przepiękny kościół
Katedra oliwska to zabytkowy kościół w gdańskiej dzielnicy Oliwa, który pełni funkcję archikatedry i siedziby biskupa gdańskiego. Jest to trójnawowa bazylika gotycka z barokowym wyposażeniem i słynnymi organami oliwskimi. Katedra oliwska była pierwotnie kościołem klasztornym cystersów, którzy osiedlili się w Oliwie w 1186 roku.
W 1925 roku kościół został podniesiony do rangi katedry i stał się miejscem sprawowania liturgii przez biskupów gdańskich.
Katedra oliwska jest bogata w dzieła sztuki i zabytki, takie jak ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej Oliwskiej, kaplica św. Wojciecha z relikwiami patrona Gdańska, groby opatów i biskupów oraz organy oliwskie z ponad 7 tysiącami piszczałek i ruchomymi figurkami.
Katedra oliwska jest także miejscem organizacji wielu imprez kulturalnych i artystycznych, takich jak Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej czy Oliwska Piesza Pielgrzymka do Wejherowa.
Palmiarnia - niestety już bez palmy
Oliwska palmiarnia to zabytkowa cieplarnia z egzotycznymi roślinami, która znajduje się na terenie Parku Oliwskiego w Gdańsku. Powstała w drugiej połowie XVIII wieku jako klasztorny ogród zimowy skupiający rośliny sprowadzane z różnych stron świata.
Palmiarnia była częścią barokowego założenia parkowego, zaprojektowanego przez ogrodnika Hentschela. W XIX wieku i w XX wieku palmiarnia była kilkakrotnie rozbudowywana i modernizowana. W 1954 roku powstała nowa, cylindryczna konstrukcja z szklaną kopułą, która osiągała wysokość 15 metrów.
W 2017 roku rozpoczęto budowę nowej rotundy, która miała być wyższa i przestronniejsza niż poprzednia, tak by pomieścić stale rosnącego od 180 lat daktylowca. Budowa ta spotkała się z wieloma trudnościami i opóźnieniami. W 2020 roku rozpoczęto także modernizację oranżerii, która jest częścią palmiarni.
W oliwskiej palmiarni można podziwiać wiele gatunków roślin ciepłolubnych, takich jak palmy, bananowce, araukarie, filodendrony, kaktusy, aloesy, agawy, opuncje, fikusy, storczyki, sagowce i inne.
Jednym z najstarszych i najbardziej znanych okazów był 180-letni daktylowiec kanaryjski, który był najstarszym sztucznie hodowanym okazem tego gatunku w Europie i jedynym takim drzewem w Polsce.
Niestety cały czas przedłużająca sie budowa a wraz z nią konieczność odsłonięcia daktylowca, spowodowała uschnięcie rośliny. W 2021 roku drzewo to zostało wycięte z powodu uschnięcia i zagrożenia dla konstrukcji palmiarni.
Zapraszam Cię na spacer do Oliwy
Park Oliwski to niezwykłe miejsce, które łączy w sobie bogatą historię, piękną architekturę i zróżnicowaną przyrodę. To miejsce, które zachwyca zarówno miłośników sztuki i kultury, jak i tych, którzy szukają odpoczynku i relaksu w zielonym otoczeniu. Park Oliwski to także serce Dzielnicy Oliwy, która ma wiele do zaoferowania turystom i mieszkańcom.
W Oliwie można podziwiać zabytkową archikatedrę z organami oliwskimi, zwiedzać pałac opacki i muzea, a także korzystać z bogatej oferty kulturalnej i gastronomicznej, liczne restauracje na pewno ciebie zadowolą.
Warto też odwiedzić; Zoo Oliwskie, spojrzeć na dzielnice z szczytu wieży widokowej na wzgórzu Pachołek, zobaczyć dawną zajezdnie tramwajową, Dolinę Radości czy po prostu pospacerować sobie bajkowymi uliczkami Starej Oliwy.
Oliwa to też jej nowe oblicze wraz z kampusem Uniwersytetu Gdańskiego, Halą Olivia czy kompleksem biurowym z górującym ponad nim najwyższym gdańskim wieżowcem Olivia Star.
Jak widzisz Oliwa to dzielnica pełna uroku i niespodzianek, która z pewnością nie pozostawi nikogo obojętnym.
Zapraszamy do odwiedzenia tej cudownej dzielnicy - miejsca, gdzie historia spotyka się z naturą, sztuką i nowoczesnością. A wszędzie gdzie sobie tylko zamarzysz, zabierze cię niezawodna taksówką z Rabbit-Trans Poland