Odkryj z nami Katedrę Oliwską, perłę architektoniczną, która jest świadkiem oliwskiej historii od XII wieku. Niezwykła opowieść o miejscu, gdzie historia przeplata się z kulturą, a każdy kamień ma swoją opowieść.
Po koncercie organowym, jednym z wielu muzycznych wydarzeń, które tu goszczą, warto oddać się chwili relaksu w sąsiednim Parku Oliwskim, gdzie natura dopełnia doznania estetyczne.
Przejdźmy przez chwile z historii Katedry Oliwskiej, zaczynając od jej fundacji przez pomorskiego księcia Sambora I, przez trudne czasy najazdów i pożarów, aż po triumfalne momenty odrodzenia i kulturalnego rozkwitu.
Skrócona historia Katedry Oliwskiej
Początki Katedry Oliwskiej, pierwotnie znanej jako Kościół Trójcy Świętej, datują się na wiek XII i są związane z fundacją cystersów przez pomorskiego księcia Sambora I.
W 1186 roku wydał on dokument fundacyjny, przekazujący ziemię białym mnichom w celu umocnienia chrześcijaństwa i swojej dynastii w regionie. Klasztor miał utrzymywać się z profitów pochodzących z nadanych wsi, rybołówstwa i młynów.
Trudne początki klasztoru wiążą się z atakami pogańskich Prusów, które doprowadziły do pierwszego spalenia opactwa w 1226 roku oraz śmierci wielu mnichów. Kolejne najazdy, w tym przez Krzyżaków w XIII wieku, dalej zagrażały jego istnieniu.
Mimo to, cystersi odbudowywali i rozwijali opactwo, które w połowie XIII wieku miało już około 35 wsi i rozbudowaną infrastrukturę.
W 1350 roku, kolejny kościół spłonął, ale został odbudowany, zyskując formę, którą znamy dzisiaj. Znacząco powiększono wówczas nawę główną i dodano kolejne przęsła oraz prezbiterium.
W XVI wieku, poparcie cystersów dla Stefana Batorego spowodowało kolejne zniszczenia, tym razem przez gdańszczan.
W ramach ugody miasto wypłaciło cystersom odszkodowanie, a król dodatkowo przekazał środki na odbudowę.
Po krótkim okresie spokoju, opactwo znów stanęło w obliczu zagrożenia podczas najazdów szwedzkich w XVII wieku, lecz późniejsze dekady przyniosły wizyty królewskie i względny spokój.
W XVIII wieku, w wyniku I rozbioru Polski, opactwo zostało zsekularyzowane przez władze pruskie, a w 1925 roku kościół został podniesiony do rangi katedry.
Ostatnie znaczące zniszczenia miały miejsce podczas II wojny światowej, ale nie wymagały one odbudowy od fundamentów. W 1976 roku decyzją papieża Pawła VI katedra otrzymała tytuł bazyliki mniejszej.
Ciekawostki związane z Kościołem Trójcy Świętej w Oliwie
Katedra Oliwska, znana także jako Archikatedra Oliwska w Gdańsku, oferuje wiele fascynujących ciekawostek, które czynią ją wyjątkowym miejscem zarówno pod względem historycznym, jak i architektonicznym:
Pomnik Historii: Od 2017 roku Katedra Oliwska jest wpisana na listę Pomników Historii Polski, co podkreśla jej wyjątkową wartość kulturową i historyczną.
Ossarium i krypty: W katedrze znajduje się ossarium, w którym pochowani zostali fundatorzy opactwa oraz książęta gdańsko-pomorscy z dynastii Sobiesławiców. W XVIII wieku, podczas poszukiwań skarbów otwarto kryptę, ale mimo wysiłków nie znaleziono w niej żadnych ukrytych skarbów.
Znaczące wydarzenia historyczne: W 1587 roku Zygmunt III Waza zaprzysiągł w Katedrze Oliwskiej pacta conventa, a w 1660 roku podpisano tu pokój ze Szwecją, kończący potop szwedzki. Obie te chwile miały znaczący wpływ na historię Polski.
Wielkie organy: Organy w Katedrze Oliwskiej, zbudowane w latach 1763-1788, były w swoim czasie największymi organami w Europie. Ich prospekt jest bogato zdobiony i zawiera ruchome elementy, co jest rzadkością. Papież Jan Paweł II osobiście wysłuchał brzmienia tych organów podczas swojej pielgrzymki do Polski w 1999 roku.
Architektura: Katedra, zbudowana w stylu gotyckim na planie krzyża łacińskiego. Wyróżnia się również bogactwem wnętrza, w tym rokokową amboną i barokowymi ołtarzami.
Aleksander von Humboldt: Słynny podróżnik opisywał Oliwę jako trzecią najpiękniejszą miejscowość na świecie, co świadczy o uroku tego miejsca. W sąsiedztwie katedry znajduje się również park zaprojektowany przez Andre La Notre, słynnego projektanta ogrodów.
Na koniec warto odnotowac, że: Katedra Oliwska wyróżnia się rekordową długością. Zewnętrzna długość budowli wynosi 107 metrów, co czyni ją najdłuższym kościołem w Polsce. Ta imponująca cecha architektoniczna dodaje Katedrze Oliwskiej charakteru i majestatu, podkreślając jej znaczenie zarówno w historii, jak i w krajobrazie kulturowym Polski.
Katedra Oliwska z pewnością jest miejscem, które warto odwiedzić, nie tylko ze względu na jej historyczne i architektoniczne znaczenie, ale także bogatą ofertę kulturalną, w tym coroczny Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej.
Koncerty organowe w Katedrze Oliwskiej
Katedra Oliwska jest znana nie tylko ze swojej architektury i historii, ale również z wyjątkowych koncertów organowych, które przyciągają miłośników muzyki z całego świata.
Organy w Katedrze Oliwskiej, jedne z największych w Polsce, są sławne dzięki swojemu niezwykłemu brzmieniu i bogatemu zdobieniu.
Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej: Od 1957 roku w Katedrze Oliwskiej odbywa się coroczny Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej, który jest najstarszym tego typu festiwalem w Polsce. Festiwal przyciąga wykonawców organowych z całego świata, prezentując szeroki repertuar od muzyki klasycznej po współczesną.
Codzienne koncerty organowe: W okresie letnim, oprócz specjalnych koncertów festiwalowych, w katedrze można również uczestniczyć w krótkich prezentacjach organowych, które odbywają się niemal codziennie. To doskonała i co ważne darmowa, okazja, aby usłyszeć niezwykłe brzmienie tych historycznych instrumentów.
Organy, zbudowane w latach 1763-1788 przez Jana Wilhelma Wulffa, pierwotnie były największymi organami w Europie i do dzisiaj robią ogromne wrażenie zarówno swoją skalą, jak i artystycznym wykonaniem.
Ich unikalna konstrukcja obejmuje ruchome elementy, takie jak anioły z instrumentami, które mogą być wprawiane w ruch podczas gry, dodając wizualnego czaru do muzycznego doświadczenia.
Te koncerty to nie tylko wydarzenia muzyczne, ale też okazja do doświadczenia głębi duchowej i kulturowej, jaką oferuje to wyjątkowe miejsce. Każdy, kto odwiedza Katedrę Oliwską, powinien spróbować uczestniczyć w tych wyjątkowych wydarzeniach muzycznych.
Park Oliwski
Po zakończeniu koncertu organowego w Katedrze Oliwskiej, warto zdecydowanie poświęcić czas na spacer po przylegającym Parku Oliwskim. Ten nadzwyczaj malowniczy park, jest idealnym miejscem na chwilę relaksu i kontemplacji po muzycznym doświadczeniu w katedrze.
Park Oliwski zaprojektowany przez mistrza architektury ogrodowej Andre Le Nôtre w XVIII wieku, oferuje mieszankę stylu francuskiego i angielskiego. Spacery po alei grabowej, oranżerii, alpinarium czy tajemniczej grocie szeptów, dodają temu miejscu niepowtarzalnego uroku.
Jest to miejsce, gdzie można podziwiać starodrzew oraz rzadko spotykane gatunki roślin, co sprawia, że każda wizyta tutaj staje się wyjątkowa.
Zwiedzanie tego historycznego parku stanowi doskonałe dopełnienie wizyty w Katedrze Oliwskiej, pozwalając odwiedzającym na pełniejsze doświadczenie kulturalne i duchowe tego wyjątkowego zakątka Gdańska.
Sam w sobie Park Oliwski i jego historia jest na tyle ciekawy, że postaram się o nim więcej napisać w kolejnym artykule.