Muzeum Sopotu – poznaj Sopot od podszewki

Damian Brzeski
15 godzin temu
14 minut(y) czytania

Muzeum Sopotu, mieszczące się w zabytkowej willi tuż przy plaży, to znacznie więcej niż typowa instytucja gromadząca eksponaty.

To pieczołowicie zachowana kapsuła czasu, która pozwala przenieść się w epokę największej świetności kurortu.

Opowiada historię miasta nie przez suche fakty, ale przez intrygujące losy jego mieszkańców, zapraszając do poznania Sopotu „od podszewki”.

Siedziba Muzeum Sopotu i jej historia
Ekspozycje stałe i zbiory muzealne
Wystawy czasowe i tematyczne
Edukacja i interaktywne formy zwiedzania
Wydarzenia kulturalne i współpraca lokalna
Ogród muzeum i przestrzeń plenerowa
Plany na przyszłość
Muzeum Sopotu w pigułce: Najważniejsze pytania i odpowiedzi

Siedziba Muzeum Sopotu i jej historia

Budynek Muzeum Sopotu przy ul. Księcia Józefa Poniatowskiego 8 to tak naprawdę najważniejszy eksponat. Sam w sobie jest świadkiem burzliwych dziejów regionu.

Willa Claaszena jako zabytek architektury

Willa, w której od 2001 roku rezyduje muzeum, to historyczny budynek w eklektycznym stylu. Reprezentuje typową nadmorską architekturę kurortową z początku XX wieku.

Decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku z 15 lutego 1988 roku trafiła do Rejestru zabytków – to najwyższa forma ochrony prawnej w Polsce.

Co kluczowe dla misji muzeum, ochrona konserwatorska nie ogranicza się do samej bryły. Obejmuje również autentyczne wnętrza, co w ogóle umożliwiło stworzenie tak unikatowej ekspozycji stałej.

Dzieje budynku to Sopot w pigułce. Po II wojnie światowej willa, jak wiele podobnych nieruchomości, straciła prywatny charakter.

Służyła za rezydencję rządową, a później, w PRL-u, mieściła m.in. Poradnię Psychologiczno-

Pedagogiczną. Przekazanie jej na cele muzealne w 2001 roku było symbolicznym powrotem do wielokulturowych korzeni miasta i aktem świadomej refleksji nad jego dziedzictwem.

Ernst August Claaszen – fundator i pierwszy właściciel

Willę ufundował i jako pierwszy zamieszkał w niej Ernst August Claaszen, bogaty kupiec z Gdańska. Nie był on jednak typowym rezydentem.

To był przede wszystkim świadomy kolekcjoner, człowiek o kosmopolitycznym guście, tak charakterystycznym dla ówczesnych elit hanzeatyckich.

Właśnie intrygujące losy rodziny Claaszenów stały się dla muzeum narracyjną bramą – wchodząc do ich domu, wkraczamy w historię całego Sopotu. Bogata spuścizna przekazana placówce jest fundamentem ekspozycji stałej.

Co w niej znajdziemy? Znacznie więcej niż tylko meble. Są to specyficzne kolekcje, jak fajanse z Delft (XVII–XIX w.) czy grafiki angielskie, które wiele mówią o guście właściciela.

Zbiory dopełniają dokumenty, rodzinne fotografie, a nawet elementy wyposażenia domowego, takie jak bielizna pościelowa i stołowa.

Wszystko to pozwala niemal namacalnie poczuć atmosferę dawnego mieszczańskiego domu. (Co ciekawe, nawet historyczny projekt ogrodu Claaszena stał się inspiracją do badań i wystaw).

Walter Schulz – architekt willi

Projekt willi powstał w 1903 roku, a jego autorem był niemiecki architekt (źródła identyfikują go jako Wilhelma lub Waltera Schulza). Stworzył on budynek w stylu eklektycznym, który zręcznie łączył rozmaite formy historyzujące.

To nie jest typowa architektura miejska – ma ona wybitnie kurortowy charakter. Widać to od razu. Romantyczne wykusze, kunsztowne detale snycerskie na elewacji czy fragmenty konstrukcji ryglowej (znanej jako mur szachulcowy) mówią same za siebie.

Ów styl, bardzo popularny w nadbałtyckich uzdrowiskach (niem. Bäderarchitektur), miał budować nastrój sprzyjający relaksowi, często nawiązując do regionalnych tradycji budowlanych.

Ekspozycje stałe i zbiory muzealne

Działalność Muzeum Sopotu opiera się na dwóch solidnych filarach. Pierwszy to pieczołowita prezentacja autentycznych wnętrz willi.

Drugi to gromadzenie i badanie przeróżnych obiektów, które dokumentują społeczną historię kurortu.

Rekonstrukcja wnętrz mieszczańskich z początku XX wieku

Główna ekspozycja stała Muzeum Sopotu jest absolutnie wyjątkowa. Dlaczego? Bo nie jest to typowa rekonstrukcja.

To prezentacja autentycznej, zachowanej przestrzeni. Wchodzimy do oryginalnych wnętrz willi, które dzięki statusowi zabytku przetrwały niemal nienaruszone.

Wypełniają je oryginalne meble, przedmioty i dzieła sztuki, które są częścią bogatej spuścizny po rodzinie Claaszenów.

Takie doświadczenie ma charakter „muzeum-domu” (historic house museum) i gwarantuje niezwykły poziom zanurzenia w historię. Aranżacja wnętrz wiernie oddaje ich pierwotne funkcje, co świadczy o wysokiej wierności kuratorskiej.

Doskonałym przykładem jest kolekcja porcelany i fajansów z Delft – prezentowana jest niemal w całości w dawnej jadalni willi. To naprawdę pozwala, choć na chwilę, „przenieść się w czasie” do Sopotu sprzed ponad stu lat.

Zbiory muzeum – malarstwo, rzeźba, ceramika i archiwalia

Kolekcja Muzeum Sopotu to dziś ponad 10 000 eksponatów. Co ciekawe, strategia kolekcjonerska placówki nie skupia się na tak zwanej „sztuce wysokiej”. Priorytetem jest historia społeczna i kultura materialna Sopotu jako kurortu.

Zbiory te są kroniką codziennego życia, wypoczynku, mody i obyczajów nierozerwalnie związanych z uzdrowiskiem.

Obiekty pozyskiwane są aktywnie – przez zakupy, dary, zapisy testamentowe czy depozyty, a nad wszystkim czuwa Komisja Pozyskiwania Zbiorów.

Muzeum nieustannie zachęca też mieszkańców do współtworzenia kolekcji. To świetny sposób na budowanie silnej więzi z lokalną społecznością.

Jednocześnie placówka działa nowocześnie: zbiory są sukcesywnie digitalizowane i trafiają do internetu w ramach Bałtyckiej Biblioteki Cyfrowej.

Poniższa tabela porządkuje kluczowe kolekcje tematyczne muzeum, pokazując ich zakres i historyczne znaczenie.

Kategoria Zbioru	Przykładowe Obiekty (ze źródeł)	Znaczenie dla Historii Sopotu
Spuścizna Claaszenów	Fajanse z Delft (XVII-XIX w.), grafiki angielskie, angielska chłodziarka do wina (XVIII w.), miedziana kadź na wodę (XIX w.)	Reprezentacja gustu i stylu życia kosmopolitycznej elity kupieckiej Sopotu.
Kultura Kurortu (Plaża)	Damskie kostiumy kąpielowe, suknie plażowe, buty kąpielowe, okulary przeciwsłoneczne (pocz. XX w.)	Bezcenna dokumentacja ewolucji mody plażowej i zmian obyczajowych.
Kultura Kurortu (Uzdrowisko)	Pięknie zdobione szklanice i puchary kuracyjne, pamiątkowe wazoniki i filiżanki z widokami molo, plaży i architektury uzdrowiskowej	Materialne ślady turystyki uzdrowiskowej i lokalnego przemysłu pamiątkarskiego.
Archiwalia i Efemery	Ok. 2000 pocztówek (XIX w. - lata 80. XX w.), książki adresowe (np. Adressbuch Zoppot 1906), mapy (np. Plan Placu Mancowego 1880), rachunki (np. z 1943 r.), plakaty, numizmaty	Podstawowe źródło do badań naukowych nad demografią, topografią i życiem codziennym dawnego Sopotu.

Wystawy czasowe i tematyczne

O ile ekspozycja stała jest niejako „zamrożona” w epoce fin de siècle'u, o tyle wystawy czasowe dają muzeum pole do popisu. Pozwalają na dynamiczne podejmowanie najróżniejszych tematów i prezentowanie wyników własnych badań naukowych.

Wybrane wystawy czasowe organizowane przez muzeum

Program wystaw czasowych to dla instytucji okazja, by tematycznie i chronologicznie „wyjść” poza mury Willi Claaszena.

Często są to wystawy poruszające tematy niszowe lub przekrojowe, które po prostu nie pasują do głównej narracji ekspozycji stałej.

Kilka przykładów takich działań to:

„Kultura muzyczna Sopotu”: Wystawa skupiała się na wpływie miasta na polską scenę muzyczną. Można było zobaczyć instrumenty lokalnych zespołów, archiwalne nagrania koncertów czy poznać wspomnienia artystów.
„Pod Słońcem Pokoju. Wolnomularze w Sopocie”: Ta ekspozycja zgłębiała mało znany temat obecności masonerii w kurorcie, a uzupełniała ją dodatkowa wystawa plenerowa.

„Sopocianie 1945–1948” – nagrodzona wystawa o powojennym Sopocie

Projekt „Sopocianie 1945–1948” był bez wątpienia jednym z najważniejszych i najbardziej przełomowych przedsięwzięć w historii muzeum.

Zyskał ogólnopolskie uznanie, czego dowodem jest nagroda główna w prestiżowym Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2013.

Zwycięstwo w kluczowej kategorii „Projekty naukowo-badawcze” nie było dziełem przypadku.

Nie była to bowiem klasyczna wystawa o mieszkańcach. To był projekt współtworzony przez mieszkańców.

Wzorcowy przykład tak zwanej „historii publicznej” (public history), gdzie muzeum wystąpiło w roli facylitatora, kogoś, kto pomaga odzyskać i uporządkować pamięć społeczną.

Projekt był prawdziwie multiplatformowy i obejmował:

wystawę stacjonarną,
produkcję filmu dokumentalnego,
stworzenie interaktywnej strony internetowej,
szeroko zakrojone warsztaty historyczne dla każdej grupy wiekowej,
konkursy dla uczniów z Sopotu.

Filozofia była prosta: „jak największy udział samych mieszkańców”. Muzeum aktywnie zbierało relacje (pisane, dźwiękowe, filmowe), zdjęcia i dokumenty od „nowych obywateli, przybyszów z całej Polski”.

Skupiono się na kluczowych trzech latach (1945–1948), które uznano za „najważniejsze dla dzisiejszego obrazu miasta”.

Trzeba przyznać, że był to akt dużej odwagi kuratorskiej – dotknięto w końcu fundamentalnego momentu całkowitej wymiany ludności i narodzin współczesnej tożsamości Sopotu.

Jury Sybilli, przyznając nagrodę jednogłośnie, nie miało wątpliwości, podkreślając, że projekt ten „spełnia misję i zadania stawiane współczesnym muzeom «otwartym na lokalne potrzeby mieszkańców»”.

„Cały świat jest ogrodem” – historia zieleni w Sopocie

Wystawa czasowa „Cały świat jest ogrodem. Ogrody i zieleń w Sopocie w XIX i XX w.” (prezentowana od 30 kwietnia do 31 października 2025 roku) to doskonały przykład synergii między zasobami muzeum a jego programem naukowym.

Ekspozycja, bazująca na archiwalnych projektach, planach, zdjęciach i zielnikach, bada historię zarówno prywatnych ogrodów, jak i miejskiej zieleni (parków czy skwerów). Jej wyjątkowość polega na mistrzowskim połączeniu tematu z miejscem.

Została zainspirowana historycznym planem ogrodu z lat 30. XX wieku, najpewniej ogrodu samej Willi Claaszena.

Co więcej, wśród prezentowanych przykładów założeń ogrodowych (m.in. Edwarda i Matyldy Herbstów) znajduje się ogród samego Ernsta Augusta Claaszena.

Zwiedzający uczy się więc o historii sopockich ogrodów, stojąc fizycznie w jednym z kluczowych historycznych przykładów.

Wystawa wpisuje się też w nurt „historii od dołu”, wydobywając na światło dzienne sylwetki „ukrytych bohaterów” – ogrodników, takich jak Valerius Schutze czy Josef Papalski (pracujący na Stawowiu od 1927 r. aż do lat 60. XX w.).

„Z widokiem na morze” – architektura Górnego Sopotu 1945–1989

Program muzeum nie boi się podejmowania tematów trudnych lub mniej oczywistych. Wydarzenie „Z widokiem na morze — wybrane przykłady architektury Górnego Sopotu z lat 1945–1989” jest tego najlepszym dowodem.

Pokazuje, że instytucja nie zamyka się wyłącznie w „złotym wieku” kurortu z przełomu XIX i XX wieku. Podejmując temat architektury i urbanistyki czasów PRL, muzeum rzetelnie bada całą skomplikowaną historię miasta, włączając w to dziedzictwo powojennego modernizmu.

Edukacja i interaktywne formy zwiedzania

Prowadzenie szeroko pojętych działań edukacyjnych jest jednym z najważniejszych celów statutowych Muzeum Sopotu.

Działalność edukacyjna muzeum – warsztaty i wykłady

Oferta edukacyjna, koordynowana m.in. przez edukatorkę Paulinę Rutkowską, jest elastycznie dostosowywana do wieku, umiejętności i indywidualnych potrzeb odbiorców – od przedszkolaków po seniorów. Zajęcia trwają zazwyczaj od 60 do 90 minut.

Kluczowym elementem budowania relacji z lokalną społecznością jest polityka cenowa: choć koszt lekcji muzealnej to 10 zł od osoby, placówki oświatowe z Sopotu mogą korzystać z całej oferty bezpłatnie.

Strategia edukacyjna placówki jest holistyczna i w pełni zintegrowana z jej zasobami:

Lekcje na ekspozycji stałej (np. „Niezwykłe przedmioty” czy „Willa Ernsta Claaszena i jej mieszkańcy”).
Lekcje w formie spacerów (miasto jako eksponat), m.in. „Krótka historia kurortu”, „Architektura kuracyjna Sopotu”, „Architekci i budowniczowie Sopotu” czy „Dzieje Opery Leśnej”.
Podejmowanie tematu dziedzictwa wielokulturowego: W ofercie otwarcie figuruje „Spacer śladami Żydów w Sopocie” oraz „Spacer śladami Ewangelików”, co świadczy o dojrzałym podejściu do złożonej przeszłości.
Lekcje „meta”: Na przykład „Zawód – muzealnik”, które przybliżają kulisy pracy w instytucji.
Warsztaty dla dorosłych: Często powiązane tematycznie z aktualnymi wystawami, jak warsztaty artystyczne „Tkane ogrody” czy „Wyhaftuj swój ogród”, towarzyszące wystawie o sopockiej zieleni.

Zajęcia można rezerwować telefonicznie (58 551 22 66) lub mailowo (edukacja@muzeumsopotu.pl) z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem.

Pokój edukacyjny dla dzieci i młodzieży

Czy w muzeum znajduje się stały pokój edukacyjny?

Dostępne materiały źródłowe wskazują, że nie ma tam wydzielonego, stałego „pokoju edukacyjnego” na wzór centrów nauki.

Model edukacyjny Muzeum Sopotu opiera się na czymś innym – na dynamicznych działaniach prowadzonych bezpośrednio na wystawach, w historycznych wnętrzach, w ogrodzie, a także w przestrzeni miejskiej (jako spacery).

Taki interaktywny model pozwala na znacznie głębszą integrację treści z autentycznym kontekstem.

Grywalizacja i gra terenowa w ogrodzie muzeum

Muzeum chętnie sięga po nowoczesne formy interakcji, takie jak grywalizacja, szczególnie podczas wydarzeń mających przyciągnąć rodziny.

Doskonałym przykładem jest program na Noc Muzeów, podczas którego ogród willi zamienia się w arenę dla:

Gry terenowej dla rodzin „W tajemniczym ogrodzie”: Uczestnicy rozwiązują zagadki ukryte na terenie ogrodu, a na zwycięzców czeka nagroda.
Kącika plastycznego dla dzieci „Co w trawie piszczy”: Warsztaty poświęcone mieszkańcom ogrodu (owadom, ptakom), podczas których dzieci mogą m.in. wykonywać trójwymiarowe papierowe modele ptaków.

Tematyka tych gier jest ściśle powiązana z miejscem (ogrodem) i jego naturą, co jest kolejnym przykładem programowej spójności instytucji.

Wydarzenia kulturalne i współpraca lokalna

Muzeum Sopotu to żywe centrum kultury, które aktywnie współpracuje z artystami, naukowcami i lokalnymi instytucjami.

Noc Muzeów w Sopocie – program i atrakcje

Instytucja jest ważną częścią ogólnomiejskiego programu Nocy Muzeów, koordynowanego przez Miasto Sopot i Sopocką Organizację Turystyczną. Strategia muzeum na tę noc nie polega na pasywnym udostępnianiu ekspozycji.

Placówka stawia na aktywne programowanie swojej przestrzeni plenerowej. Podczas Nocy Muzeów 17 maja 2025 roku głównymi atrakcjami były wspomniane już działania w ogrodzie: kącik plastyczny „Co w trawie piszczy” (19:00–23:00) oraz gra terenowa „W tajemniczym ogrodzie” (19:30–22:30). Wstęp na te wydarzenia był wolny.

Koncerty, spotkania autorskie i wieczory literackie

Muzeum prowadzi dwa równoległe, markowe cykle wydarzeń, co pozwala trafiać do zróżnicowanej publiczności.

Cykl „Bliżej Historii”: To propozycja o charakterze intelektualnym, naukowym. Składa się ze spotkań autorskich z wybitnymi historykami i pisarzami, którzy podejmują ważne, często kontrowersyjne tematy. Gośćmi cyklu byli m.in. historyk Paweł Machcewicz (z tematem „Narodowy komunizm po polsku. «Partyzanci» Moczara”), Piotr Tarczyński (o teoriach spiskowych w historii USA) czy pisarka Antonina Tosiek.
Cykl „Swingujące 3-miasto”: To z kolei propozycja o charakterze społecznym i kulturalnym. Jest to cykl letnich, plenerowych koncertów jazzowych, odbywających się w „niemal piknikowej” atmosferze zabytkowego ogrodu. Celem cyklu, prowadzonego przez Marcina Jacobsona, jest „promowanie twórczości młodych muzyków jazzowych działających na Wybrzeżu”. Wstęp na wydarzenie jest bezpłatny. W ogrodzie wystąpili m.in. Sławek Jaskułke, Rafał Sarnecki, Piotr Lemańczyk i Adam Golicki.

Ta podwójna strategia czyni z muzeum jednocześnie miejsce poważnej debaty historycznej i otwartą przestrzeń dla relaksu przy kulturze wysokiej próby.

Współpraca z lokalnymi instytucjami kultury

Współpraca z lokalnymi partnerami to fundament działalności muzeum. Placówka ściśle współpracuje z Urzędem Miasta Sopotu, m.in. przy finansowaniu projektów badawczych (jak „Sopocianie”) czy organizacji Nocy Muzeów.

Nie jest to jedynie dodatek, ale strategiczna konieczność, zwłaszcza w obliczu planowanego remontu.

W latach 2025–2026, gdy budynek przy ul. Poniatowskiego będzie zamknięty, cała działalność programowa – spotkania, wykłady i edukacja – będzie kontynuowana „w zaprzyjaźnionych sopockich instytucjach”.

To najlepiej dowodzi siły lokalnych powiązań muzeum.

Jednocześnie instytucja działa na arenie międzynarodowej, o czym świadczy przynależność do prestiżowej sieci muzealnej ICOM (International Council of Museums) oraz do stowarzyszenia ICONIC HOUSES.

Członkostwo w tej drugiej organizacji stawia Willę Claaszena w jednym rzędzie z innymi wybitnymi domami-muzeami na świecie.

Ogród muzeum i przestrzeń plenerowa

Zabytkowy ogród otaczający willę nie jest tylko tłem dla architektury. To aktywna, wielofunkcyjna przestrzeń kuratorska.

Rewitalizacja ogrodu i wystawy plenerowe

Ogród sam w sobie jest przedmiotem badań. Jak wspomniano, wystawa „Cały świat jest ogrodem” (2025) była formą intelektualnej rewitalizacji tej przestrzeni, przywracając pamięć o jej historycznym układzie z lat 30. XX wieku.

Ogród jest również strategicznym zasobem na przyszłość. Muzeum ma już doświadczenie w realizacji ekspozycji plenerowych (np. towarzyszącej wystawie o masonerii) i zamierza kontynuować tę działalność.

Podczas wielkiego remontu w latach 2025–2026, gdy wnętrza będą niedostępne, muzeum będzie „realizować wystawy plenerowe”. Ogród stanie się wówczas główną publiczną areną działalności instytucji.

Ogród jako miejsce wydarzeń i ekspozycji

Przestrzeń plenerowa muzeum jest prawdopodobnie najbardziej elastycznym narzędziem w rękach kuratorów. To miejsce wielofunkcyjne, które pełni rolę:

sali koncertowej (podczas cyklu „Swingujące 3-miasto”),
parku rodzinnego (podczas gier terenowych na Noc Muzeów),
galerii plenerowej (podczas wystaw tematycznych).

Otwarty, często bezpłatny charakter wydarzeń w ogrodzie skutecznie obniża próg wejścia, zapraszając do kontaktu z kulturą szerokie grono odbiorców, w tym turystów i spacerowiczów.

Plany na przyszłość

Muzeum Sopotu stoi u progu największej transformacji infrastrukturalnej w swojej historii. Ma ona na celu zabezpieczenie zabytkowej siedziby na kolejne dekady.

Remont muzeum w latach 2025–2026 – cele i zakres prac

Historyczna Willa Claaszena przejdzie kompleksową modernizację i renowację konserwatorską.

Harmonogram: Muzeum zostanie zamknięte dla zwiedzających 1 listopada 2025 roku. Zakończenie prac planowane jest na sierpień 2026 roku.
Logistyka: Na czas remontu siedziba oraz magazyny zbiorów (ponad 10 000 muzealiów!) zostaną przeniesione do tymczasowej lokalizacji przy ul. Emilii Plater 13, która zostanie specjalnie do tego celu zaadaptowana.
Cele prac: Remont ma trzy główne cele: zabezpieczenie cennego dziedzictwa, poprawę komfortu i efektywności energetycznej oraz znaczącą poprawę dostępności obiektu dla osób z niepełnosprawnościami (m.in. przez budowę rampy).
Finansowanie: Projekt jest możliwy dzięki pozyskaniu przez Miasto Sopot środków zewnętrznych (m.in. ze Strategii ZIT OMGGS oraz programu Fundusze dla Pomorza).
Zgody: Inwestycja uzyskała wszystkie niezbędne pozwolenia, w tym kluczową zgodę Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (wydaną 31 grudnia 2024 r.) oraz Urzędu Morskiego w Gdyni.

Zakres prac jest niezwykle szeroki i pokazuje, jak pogodzić historyczną wierność z nowoczesną funkcjonalnością. Poniższa tabela systematyzuje główne kierunki prac.

Kategoria Prac	Kluczowe Działania (ze źródeł)	Cel
Termomodernizacja	Docieplenie ścian zewnętrznych i fundamentowych (z nową izolacją), docieplenie wykuszy, modernizacja instalacji C.O. i ciepłej wody	Efektywność energetyczna, obniżenie kosztów, komfort zwiedzających.
Prace Konserwatorskie	Konserwacja ceglanych elewacji, muru szachulcowego, więźby dachowej; renowacja oryginalnej stolarki okiennej i drzwiowej (wraz z okuciami)	Ochrona autentycznej, historycznej substancji zabytkowej.
Prace Budowlane	Kompleksowy remont tarasów (wschodniego i południowego) z rekonstrukcją balustrady; usprawnienie systemu odwodnienia i izolacji piwnic	Bezpieczeństwo konstrukcyjne i długoterminowa ochrona fundamentów.
Dostępność	Budowa rampy do tarasu, przystosowanie toalet	Dostosowanie obiektu do współczesnych norm dostępności.

Remont jest olbrzymim wyzwaniem logistycznym, wymagającym nie tylko przeniesienia całej kolekcji, ale także „przeniesienia” działalności programowej do zaprzyjaźnionych instytucji. To ostateczny test na odporność instytucji i siłę jej lokalnych powiązań.

Karolina Babicz-Kaczmarek – dyrektor i wizja rozwoju

Za sterami Muzeum Sopotu w tym kluczowym momencie transformacji stoi dyrektor Karolina Babicz-Kaczmarek. To ona firmuje ambitne projekty naukowe, takie jak wspomniana wystawa o historii sopockich ogrodów.

Jej wizja polega na umiejętnym łączeniu przeszłości ze współczesnością. Nie postrzega historii jako zamkniętego rozdziału, lecz jako źródło wiedzy, które można reinterpretować w świetle dzisiejszych wyzwań.

Komentując 200-lecie Sopotu w kontekście jego historycznej architektury, trafnie zauważyła: „Na co dzień nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak sto lat temu ważny był zrównoważony rozwój miejscowości”. Takie podejście nadaje historii praktyczny, współczesny wymiar.

Pod jej kierownictwem muzeum przechodzi nie tylko największą modernizację fizyczną, ale także intelektualne pogłębienie swojej misji.

Muzeum Sopotu w pigułce: Najważniejsze pytania i odpowiedzi

Masz pytania dotyczące Muzeum Sopotu? To świetnie! Zebraliśmy tutaj kluczowe informacje, które pomogą Ci w pełni zrozumieć to wyjątkowe miejsce i zaplanować wizytę.

Gdzie dokładnie znajduje się Muzeum Sopotu?: Znajdziesz je w zabytkowej willi tuż przy plaży, pod adresem ul. Księcia Józefa Poniatowskiego 8.
Co jest główną atrakcją muzeum?: Sam budynek, czyli Willa Claaszena. To „muzeum-dom”, w którym zwiedzasz autentyczne, zachowane wnętrza mieszczańskie z początku XX wieku.
Czy wnętrza to rekonstrukcja?: Nie, i to jest wyjątkowe. Dzięki statusowi zabytku oglądasz w dużej mierze oryginalne wnętrza, wypełnione autentycznymi meblami i przedmiotami z epoki.
Kim był Ernst August Claaszen?: Zamożnym gdańskim kupcem i pierwszym właścicielem willi. Był też kolekcjonerem, a jego bogata spuścizna (np. fajanse z Delft) stanowi trzon ekspozycji.
Na czym skupiają się zbiory muzeum?: Przede wszystkim na historii społecznej i kulturze materialnej Sopotu jako kurortu. To ponad 10 000 obiektów dokumentujących codzienne życie, modę plażową czy pamiątki uzdrowiskowe.
Czy muzeum pokazuje tylko wystawy stałe?: Nie, organizuje też bardzo cenione wystawy czasowe, które badają różne tematy, np. historię sopockich ogrodów, lokalną scenę muzyczną czy powojenną architekturę.
Czym był projekt „Sopocianie 1945–1948”?: To nagrodzony prestiżową Sybillą 2013 projekt badawczy o pierwszych powojennych mieszkańcach miasta, który był tworzony we współpracy z nimi.
Czy muzeum prowadzi zajęcia edukacyjne?: Tak, ma bardzo bogatą ofertę warsztatów i lekcji muzealnych dla wszystkich grup wiekowych, od przedszkolaków po seniorów.
Czy lekcje muzealne dla szkół są płatne?: Dla wszystkich sopockich placówek oświatowych (szkół i przedszkoli) cała oferta edukacyjna jest całkowicie bezpłatna.
Jak zarezerwować lekcję muzealną?: Najlepiej telefonicznie (58 551 22 66) lub mailowo (edukacja@muzeumsopotu.pl), z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem.
Czy w muzeum jest specjalny pokój dla dzieci?: Nie ma stałego „pokoju edukacyjnego”. Model edukacji opiera się na dynamicznych zajęciach prowadzonych bezpośrednio we wnętrzach willi, w ogrodzie lub w przestrzeni miasta.
Czy w muzeum odbywają się koncerty?: Tak, w ogrodzie organizowany jest popularny letni cykl bezpłatnych, plenerowych koncertów jazzowych „Swingujące 3-miasto”.
Czy muzeum organizuje coś na Noc Muzeów?: Oczywiście. Zazwyczaj aktywnie programuje przestrzeń ogrodu, oferując rodzinne gry terenowe i warsztaty plastyczne przy wolnym wstępie.
Do jakich międzynarodowych sieci należy muzeum?: Placówka jest członkiem prestiżowych organizacji ICOM (International Council of Museums) oraz ICONIC HOUSES.
Czy muzeum jest obecnie otwarte?: (Uwaga: Zgodnie z tekstem) Muzeum będzie zamknięte dla zwiedzających od 1 listopada 2025 roku z powodu generalnego remontu.
Jak długo potrwa remont?: Planowo prace mają potrwać od 1 listopada 2025 r. do sierpnia 2026 r.
Co się stanie ze zbiorami na czas remontu?: Wszystkie eksponaty (ponad 10 000!) zostaną bezpiecznie przeniesione do tymczasowej, specjalnie przystosowanej lokalizacji zastępczej.
Czy muzeum będzie prowadzić działalność podczas remontu?: Tak, cała działalność programowa – spotkania, wykłady i edukacja – będzie kontynuowana w zaprzyjaźnionych sopockich instytucjach kultury.
Czy po remoncie muzeum będzie bardziej dostępne?: Tak, jest to jeden z kluczowych celów modernizacji. Powstanie m.in. rampa dla osób z niepełnosprawnościami i przystosowane toalety.
Kto jest dyrektorem Muzeum Sopotu?: Instytucją kieruje dyrektor Karolina Babicz-Kaczmarek.
Kiedy Muzeum Sopotu zostało powołane i jaki jest jego główny cel?: Muzeum Sopotu zostało powołane do życia w 2001 roku. Jego kluczową misją jest ochrona lokalnego dziedzictwa kulturowego oraz badanie i opowiadanie o dziejach Sopotu przez pryzmat historii jego mieszkańców i kultury materialnej.
Co, oprócz wystaw stałych, Muzeum Sopotu oferuje zwiedzającym?: Muzeum Sopotu oferuje i organizujeliczne sopockie wydarzenia kulturalne. W jego programie regularnie goszczą spotkania autorskie, wieczory literackie oraz popularne koncerty plenerowe w ogrodzie.
Czy na warsztaty edukacyjne obowiązują zapisy?: Tak, na wszystkie warsztaty edukacyjne obowiązują zapisydokonywane z wyprzedzeniem. Ilość miejsc jest ograniczona, dlatego warto rezerwować termin telefonicznie lub mailowo.
Co dokładnie Muzeum Sopotu zbiera? Czy organizuje wystawy malarstwa lub rzeźb?: Muzeum Sopotu zbiera przede wszystkim obiekty związane z historią społeczną kurortu. Jednak wystawy czasowe (nazywane też wystawami zmiennymi) często prezentują sztukę – zdarza się zarówno wystawa malarstwa, wystawa rzeźb, jak i wystawa fotografii czy szkło, sztuka, design.
Jak wygląda Sopocka Noc Muzeów w tej placówce?: Sopocka Noc Muzeów w tej willi to często Noc Muzeów inaczej. Zamiast typowego zwiedzania, program Nocy Muzeów stawia na interaktywne gry w ogrodzie i wyjątkowy nastrój Nocy Muzeów. To szansa na nocne zwiedzanie wystaw w niecodziennej atmosferze, a czasem organizowany jest też specjalny spacer (np. spacer nieoczywista noc).
Czy muzeum współpracuje ze współczesnymi artystami?: Owszem, choć instytucja skupia się na historii, to sopoccy artyści i ich twórczość bywają prezentowani w ramach wystaw czasowych. Muzeum nie organizuje jednak regularnie akcji typu zwiedzanie pracowni artystów, skupiając się na działalności wystawienniczej.
Czym była nagrodzona wystawa „Sopocianie 1945–1948”?: Był to jeden z najważniejszych projektów społecznych w historii placówki. Nagrodzona Sybillą wystawa „Sopocianie 1945–1948” była oparta na relacjach i pamiątkach pierwszych powojennych mieszkańców, stając się wzorem „muzeum otwartego”.
Jak lokalizacja muzeum wpływa na jego charakter?: Siedziba Muzeum Sopotu – zabytkowa willa tuż przy sopockiej plaży – sama w sobie jest eksponatem, oferując zwiedzającym unikalne zabytkowe wnętrza i klimat dawnego kurortu. To jedna z najważniejszych instytucji chroniących dziedzictwo w województwie Pomorskim.