Kontrola ITD na Taxi – co powinien wiedzieć każdy taksówkarz

Zawód taksówkarza nie ogranicza się dziś tylko do bezpiecznego przewożenia pasażerów z punktu A do punktu B. Równie istotna stała się umiejętność odnalezienia się w gąszczu przepisów i procedur.

Kontrole przeprowadzane przez Inspekcję Transportu Drogowego (ITD) to codzienność wielu kierowców i nie muszą oznaczać stresu – o ile jesteśmy na nie dobrze przygotowani.

1. Uprawnienia ITD i zakres kontroli

2. Jak przygotować się do kontroli

3. Przebieg kontroli krok po kroku

4. Najczęstsze uchybienia i konsekwencje w stosunku do kierowców

5. Wskazówki dla kierowców

Uprawnienia ITD i zakres kontroli

Podstawa prawna: art. 50 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. 2001 Nr 125 poz. 1371)

Po nowelizacji przepisów w czerwcu 2024 roku kontrolerzy ITD zyskali szeroki zakres kompetencji.

W ramach swoich uprawnień mogą kontrolować:

• weryfikować polskie prawo jazdy kategorii B, które od 17 czerwca 2024 roku jest obowiązkowe dla wszystkich kierowców taxi,

• żądać od cudzoziemców zezwolenia na pracę i dokumentu potwierdzającego legalność pobytu w Polsce,

• sprawdzać licencję taxi z właściwym zakresem terytorialnym,

• kontrolować dowód rejestracyjny pojazdu, szczególnie zgodność danych właściciela,

• sprawdzać polisę OC z ważnym terminem obowiązywania,

• weryfikować orzeczenie lekarskie i psychologiczne – muszą być aktualne i wystawione z myślą o kierowcach zawodowych.

Systemy rozliczeniowe i dokumentacja

Nowością jest nacisk na weryfikację systemów rozliczeniowych. ITD może poprosić o okazanie działającej kasy fiskalnej lub aplikacji do ewidencjonowania opłat, a także wydruków rozliczeń z ostatnich 28 dni. Brak takich danych może skutkować wszczęciem postępowania administracyjnego, a grzywna sięgać nawet 30 tysięcy złotych.

Podstawa prawna: § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. 2013 poz. 363)

Stan techniczny pojazdu

Ważnym aspektem kontroli przeprowadzanej przez ITD jest ocena stanu technicznego pojazdu. Inspektorzy przyglądają się nie tylko ogólnej sprawności auta, ale także szeregowi konkretnych elementów, które muszą spełniać wymogi bezpieczeństwa i przepisów drogowych.

Podstawa prawna: § 11 i § 12 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. 2003 Nr 32 poz. 262)

Oto najważniejsze kwestie, które mogą zostać skontrolowane:

• ważność przeglądu technicznego i obecność odpowiedniego wpisu w dowodzie rejestracyjnym,

• obecność oraz sprawność obowiązkowego wyposażenia, czyli:

  • gaśnicy (z aktualnym terminem ważności, co 5 lat),

  • trójkąta ostrzegawczego z homologacją,

  • apteczki z kompletnym, aktualnym wyposażeniem,

• legalizacja instalacji LPG (jeśli pojazd jest zasilany gazem), z aktualnym przeglądem butli – zazwyczaj co 3 lata,

• oznakowanie zgodne z lokalnymi przepisami, w tym:

  • naklejka TAXI,

  • numer boczny,

  • inne oznaczenia wymagane przez daną gminę lub miasto,

• elementy wewnętrzne pojazdu – sprawdzenie, czy nie ma przeszkód ograniczających widoczność kierowcy (np. zawieszek, maskotek, ozdób na szybie lub desce rozdzielczej).

Zaniedbania w tych obszarach mogą skutkować poważnymi konsekwencjami – od zatrzymania dowodu rejestracyjnego, po wyłączenie pojazdu z ruchu.

Badanie trzeźwości i rejestr czasu pracy

Inspektor może też przeprowadzić badanie trzeźwości, jeśli ma uzasadnione podejrzenie, że kierowca spożywał alkohol. Nowe uprawnienia pozwalają również na kontrolę czasu pracy taksówkarza – dotyczy to szczególnie kierowców współpracujących z aplikacjami.

Warto zaznaczyć, że nie chodzi tu o tachograf i obowiązki znane z transportu ciężarowego, lecz o możliwość zgłoszenia braku ewidencji czasu pracy do Państwowej Inspekcji Pracy.

Dlatego kierowcy powinni mieć uporządkowany rejestr godzin pracy oraz odpoczynku, najlepiej prowadzony w formie elektronicznej lub papierowej ewidencji.

Czego ITD nie może robić

Warto też wiedzieć, czego ITD robić nie może. Inspektorzy nie mają prawa przeprowadzać rewizji osobistej bez obecności policji.

Nie wolno im również żądać dostępu do prywatnej korespondencji, kont bankowych czy dokumentów niezwiązanych z przewozem osób.

Nie mogą też nakładać mandatów za wykroczenia niezwiązane z transportem drogowym, takie jak zakłócanie porządku publicznego.

Jak przygotować się do kontroli

Aby dobrze przygotować się do kontroli, warto zadbać o odpowiednią organizację dokumentów. Każdy kierowca powinien wozić ze sobą papierową kopię licencji taxi, aktualne orzeczenia lekarskie i psychologiczne, a także umowę najmu lub dzierżawy pojazdu – jeśli korzysta z auta, które nie jest jego własnością.

Do tego dochodzi wydruk z systemu księgowego z ostatnich 28 dni i – w przypadku dokumentów w języku obcym – ich urzędowe tłumaczenie na język polski.

Podstawa prawna: art. 87 ustawy o transporcie drogowym oraz § 1 i § 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 7 września 2021 r. w sprawie dokumentów potwierdzających spełnianie warunków wykonywania transportu drogowego osób (Dz.U. 2021 poz. 1742)

Przygotowanie techniczne pojazdu

Sam pojazd również powinien być regularnie sprawdzany.

Przed każdą zmianą warto rzucić okiem na ciśnienie w gaśnicy (ważna przez 5 lat), kompletność apteczki i obecność trójkąta ostrzegawczego z homologacją. Nic nie powinno ograniczać widoczności kierowcy – warto więc usunąć wszelkie ozdoby z deski rozdzielczej. Dla aut z instalacją gazową obowiązkowy jest aktualny przegląd butli – przeważnie co 3 lata.

Podstawa prawna: załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów (Dz.U. 2003 Nr 32 poz. 262)

Przebieg kontroli krok po kroku

W trakcie kontroli zachowanie kierowcy ma duże znaczenie. Najpierw należy zatrzymać się w bezpiecznym miejscu i włączyć światła awaryjne. Dokumenty najlepiej położyć na desce rozdzielczej, nie podając ich do ręki.

Jeśli inspektor poprosi o opuszczenie pojazdu, trzeba zabrać ze sobą kluczyki i zamknąć drzwi. W trakcie rozmowy warto zachować spokój, a w przypadku żądania przeszukania pojazdu oraz osobistego – nie zgadzać się bez obecności policji. Zawsze warto poprosić o legitymację inspektora – powinna zawierać hologram.

Podstawa prawna: art. 50 ustawy o transporcie drogowym oraz § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 4 października 2021 r. w sprawie kontroli drogowej (Dz.U. 2021 poz. 1957)

Najczęstsze uchybienia i konsekwencje w stosunku do kierowców

Analiza przeprowadzona przez ITD w województwie małopolskim wykazała, że aż 20% skontrolowanych kierowców nie miało aktualnych badań lekarskich, 15% miało niezgodności w dokumentach pojazdu, a 7% – problemy z systemami rozliczeniowymi.

Kary bywają dotkliwe: brak polskiego prawa jazdy to mandat 2 000 zł i potencjalne skierowanie sprawy do sądu, a brak zapisów z przejazdów lub niesprawny system rozliczeniowy może kosztować nawet 30 000 zł.

Wskazówki dla kierowców

Warto więc wdrożyć kilka prostych rozwiązań. Najlepiej ustawić sobie przypomnienia SMS o przeglądach technicznych, badaniach lekarskich i ubezpieczeniu.

Warto też skorzystać z aplikacji do zarządzania dokumentacją – wiele z nich pozwala wygodnie monitorować terminy i przechowywać potrzebne pliki. W przypadku pracy w korporacji warto poprosić o szkolenie z procedur kontroli ITD, a samemu regularnie śledzić zmiany w przepisach.

Kontrola ITD nie musi być źródłem stresu. Dobrze przygotowany kierowca, z kompletem dokumentów i sprawnym pojazdem, traktuje ją po prostu jako rutynową część pracy.